KALP DAMAR HASTALIKLARINDA BESLENME : AKDENİZ VE DASH DİYETİ

Kalp damar hastalıkları 1900 yılların başından beri dünyada en çok ölüme neden olan kronik hastalıklardan biridir.Beslenme ile kalp damar hastalıkları riski arasında bir korelasyon olduğunu gösteren kesin deneysel, epidemiyolojik ve klinik kanıtlar vardır.
Beslenme açısından zayıf diyetler kardiyovasküler sağlık üzerinde önemli bir olumsuz etkiye sahip olabilirken, belirli besinler veya fonksiyonel gıdalarla yapılan diyet müdahaleleri hastalığı önleme stratejilerinin en önemli bileşenleri olarak kabul edilir.Kalp damar hastalıkları birçok faktörden kaynaklanabilir. Bazıları değişmez faktörlerdir: Yaş, cinsiyet, genetik miras gibi… Diğerleri değişkendir: Tütün ve ürünlerini kullanmak, fiziksel hareketsizlik, kötü beslenme alışkanlıkları, yüksek kan basıncı, tip 2 diyabet, dislipidemi, obezite gibi.
Bu hastalıklarda en uygun diyet kalıpları geleneksel Akdeniz ve DASH diyetleridir. Hem Akdeniz hem de DASH diyet modelleri bir dizi risk faktörünü iyileştirir, uzun vadeli kilo alımını azaltır ve tutarlı bir şekilde daha düşük klinik sendrom riski sağlar.
DASH diyeti taze sebze-meyvelerden ve kurubaklagillerden zengin, doymuş yağ alımını azaltmayı hedefleyen, sağlıklı karbonhidrat ve yağlar alınmasını öneren bir beslenme modelidir.
DASH diyeti; baklagiller, kabuklu yemişler ve tohumlar gibi bitki proteinlerinden daha fazla porsiyon önermektedir. Diyetteki hayvansal protein esas olarak yağsız et, az yağlı süt, yumurta ve balıktan oluşmalıdır. İşlenmiş etler, hipertansiyona neden oldukları ve ayrıca kanserojen içerdikleri için tavsiye edilmez. DASH kapsamında bulunan sağlıklı karbonhidratlar şunları içerir: Yeşil yapraklı sebzeler, tam tahıllar, düşük glisemik indeksli meyveler ve baklagiller. DASH’a dahil edilen iyi yağ kaynaklarından bazıları şunlardır: Zeytin yağı, avokado, fındık, kenevir tohumu, keten tohumu ve Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin balıklar. Margarin, bitkisel katı yağlar, kısmen hidrojene bitkisel yağlar içeren kötü yağlar tüketilmemelidir.
DASH diyeti ayrıca, potasyum, kalsiyum ve magnezyum yönünden zengin bazı yiyeceklerin diyette mutlaka bulunmasının damar yapısında iyileşmelere neden olacağını öngörür. Potasyum açısından zengin yiyeceklerden bazıları arasında muz, portakal ve ıspanak bulunur. Kalsiyum, süt ürünleri ve yeşil yapraklı sebzeler açısından zengindir. Magnezyum çeşitli tam tahıllarda, yapraklı sebzelerde, kabuklu yemişlerde ve tohumlarda bulunur.
Akdeniz diyeti ise Akdeniz sahiline kıyısı olan ülkelerin içerikte farklılıklar olmakla beraber genel yeme-yaşam alışkanlıkları ve kültürü benzer olan ülkelerin mutfağıyla karakterize bir beslenme modelidir. Sadece beslenme modelini değil genel yaşam alışkanlıklarını da içinde barındırır. Öncelikli olarak düzenli egzersiz yapmayı, yemek yemekten keyif almayı ve hayattan zevk alarak yaşamayı hedefler. Dans etmeli, sevmeli, gezmeli, yorulmalı, eğlenmeli her şeyden önemlisi yaşamın farkında olmayı bu alışkanlıklardan sayabiliriz. Ancak mutlu bir ruh ve sağlıklı bir bedenle bütün oluşturabiliriz prensibine sahiptir. Daha sonra da beslenme modeli ile bunu destekler.Akdeniz diyetinin genel özelliklerine bakacak olursak;
•Kırmızı et tüketimi çok düşüktür.
•Ağırlıkta sebze ve kurubaklagil grubu ana öğün kaynağı olarak kullanılır.
•Hayvansal protein kaynağı olarak beyaz et, özellikle balık ve peynir tercih edilir.
•Doymuş yağı minimuma indirip bitkisel kaynaklı doymamış yağ ağırlıkta kullanılır. (zeytinyağı, yağlı tohumlar vs)
•Taze sebze meyve tüketimi yüksektir.
•Süt ve süt ürünleri ana öğünlerin bir diğer yıldızı olarak sofrada yerini alır.

Akdeniz Diyetinin kalp damar hastalıklarının hem birincil hem de ikincil önlenmesi için yararlı olduğu randomize kontrollü çalışmalar, gözlemsel çalışmalar ve meta-analizlerle kanıtlanmıştır. Akdeniz Diyeti, sadece kalp damar hastalıklarını değil aynı zamanda diğer kronik hastalıkları da önlemek için tartışmasız en iyi araştırılmış ve en çok kanıta dayalı diyettir, çünkü sağlıklı beslenme için standart ve belirli bir değere sahip bir diyet şablonu haline gelmiştir.