BİR DİLİM EKMEK ALIR MIYDINIZ ?

Günümüzde bütün diyetisyenlerin ve sağlık otoritelerinin ortak kararı olarak beslenme kişiye özel olmalıdır, bunda hepimiz hemfikiriz ancak insan vücudunun çalışma prensipleri doğrultusunda bazı genel bilgilere sahip olabiliyoruz. Sağlıklı bir yaşam sürebilmek için günlük almamız gereken karbonhidrat, yağ ve protein gibi besin öğelerinin yüzdeleri hepimizde aynı aralıkta olmalı. Dünya Sağlık Örgütü’nün ve sağlık otoritelerinin belirlediği bir kural bu. Bilim ilerledikçe elbette ki değişebilir ancak temelde ufak oynamalar dışında çok bir farklılık olmayacak çünkü vücudumuzun çalışma prensibini artık biliyoruz.

Sağlıklı bir vücut için günlük olarak almamız gereken enerjinin %45-60 kadarını karbonhidratlardan, %15-20 kadarını proteinlerden, %20-35 kadarını da yağlardan temin etmemiz gerekiyor. Karbonhidratların bu yüzde ile de önemsenmesi gereken bir kaynak olduğunu görebiliriz. Günlük olarak aldığımız karbonhidratın çok büyük bir kısmını tahıl grubundan alırız. Tahıl denince de akla ekmek geliyor. Ekmek sahip olduğu karbonhidrat miktarıyla son zamanlarda iyice popüler oldu ancak bu popülaritesi sahip olduğu lif, vitamin-mineral ve protein yerine ne yazik ki karbonhidrat odaklı günah keçisi olmaktan ibaret.

Öncelikle biraz beyaz ekmekten bahsedelim. Beyaz ekmek, tahılların öğütülme sürecinden sonra embriyo ve dış kabuk kısımları uzaklaştırılarak saflaştırma ile elde edilir. Bu nedenle beyaz ekmek buğdayın kabuk ve embriyo kısmında bulunan B vitaminleri, E vitamini, sodyum, potasyum, kalsiyum, demir gibi önemli mineraller ve kepek lifinden fakirdir. Posadan fakir olması nedeniyle tüketildiğinde kan şekerinde hızlı bir yükselmeye ve dalgalanmaya sebep olması muhtemeldir. Bu nedenle de insülin direnci, diyabet, obezite ve kalp hastalıklarında beyaz ekmek tercih edilmez. Tek başına karbonhidrat özelliğiyle öne çıkan beyaz ekmek düşük lif, vitamin, mineral ve protein içeriğiyle sağlıklı bireyler arasında da tahıl ürünleri arasında en az tercih edilmesi gereken seçenek olmalıdır.

Tam tahıllı ekmek beyaz ekmeğin tersine tahıl ürünü ve ekmek dendiğinde akla gelmesi gereken ilk şey olmalıdır. Sahip olduğu yüksek posa, E ve B vitaminleri, sodyum, potasyum, kalsiyum, demir, magnezyum, folik asit ve protein sayesinde kaliteli bir karbonhidrat kaynağıdır. İçeriğindeki posa sayesinde bağırsak sağlığını koruyucu ve düzenleyici etki yapar. Aynı zamanda tam tahıllı ekmeklerdeki posa dışkılamayı da kolaylaştırır. Tam tahıllı ekmekler içeriğindeki posa sayesinde vücuda alındıklarında kan şekerini daha yavaş ve kontrollü yükselterek diyabet, insülin direnci, obezite ve kalp hastalıkları benzeri hastalıklara yakalanma riskini azaltmaya katkıda bulunurlar.

Kepekli ekmeğe ayrı bir parantez açmak gerekiyor. Çünkü buğday kabuğunda bulunan bir madde (fitik asit) bağırsaklarda kalsiyum, demir ve magnezyum emilimini azalttığı için düzenli kepek ekmeği tüketiminde demir eksikliği anemisi ve osteoporoz gibi kemik hastalıkları görülebilir. Bu nedenle kepek ekmeği tüketimini 1-2 haftalık aralıklarla yapmak daha doğru olur.

Son yıllarda fiziksel olarak eskiden olduğu kadar aktif olmadığımızı da göz önünde bulundurmakta fayda var. Fiziksel aktivitenin azalması ve enerji gerektiren işlerin makineler tarafından yapılmaya başlanması , karbonhidrat gereksinimini elbette azaltıyorHiç tüketmemek çare ya da fayda değil ancak eskisi kadar hareket etmediğimiz için ekmek tüketimimizi azaltmakta yarar var.

Peki ekmek tüketilmezse neler olur ? Ekmek derken tam tahıllı ekmeklerden bahsettiğimizi anlamışsınızdır. Peki tam tahıllı ekmekleri hayatımızdan çıkarırsak ne olur ? Öncelikle tahıllara tek başına ekmek olarak bakmamakta fayda var. Tahıl dendiğinde makarna, bulgur pilavı, galeta, grissini vb pek çok ürün aklımıza gelmelidir ve tüm bu ürünlerin besin değeri bakımından ekmek olarak karşılığı var dolayısıyla ekmeği tam olarak hayatımızdan çıkarmak biraz zor. Eğer olur da çıkarırsak da günlük enerji ihtiyacımızın neredeyse yarısının karşılandığı ekmeği hayatımızdan çıkarmak vücudun ihtiyaç duyduğu enerjiyi başka kaynaklarda aramasına, sağlıksız beslenmeye ve tatlı krizlerine yol açabilir maalesef bu bir gerçek. Bunların yanısıra ekmek tüketmediğimizde her gün almamız gereken B vitaminleri ve minerallerden yoksun kalabiliriz.

Ekmek tüketimini kesmek eğer bir hastalık nedeniyle olacaksa diyetisyen kontrolünde zararsızdır ancak kendi kendinize ekmeği kesmek vücudunuzun dışardan almaya ihtiyaç duyduğu bazı besin öğelerini alamamasına, kilo almanıza ve ekmeğin yerini sağlıksız besinlerle doldurmanıza yol açabilir. Bu nedenle bizlere bu kadar sağlıklı getirisi varken neden tam tahıllı ekmekleri tüketmeyelim ki…