ARALIKLI ORUÇ (İNTERMİTTENT FASTİNG)

Geçmişi oruç ve epilepsi hastalıklarına dayanan intermittent fasting (IF) günümüzde popüler diyetler arasında yer almaktadır. Gün içinde belirlenen saatlerde hiçbir besinin tüketilmemesi veya haftanın belirli günlerinde kalori alımının kısıtlanması gibi temellere dayanmaktadır. Kişiye özgü şekillenebildiği gibi oldukça yaygın kullanılan bazı formları bulunmaktadır.
En yaygın kullanılan formu ise 16/8 IF modelidir. 16 saat aç kalmak ve geri kalan 8 saatte ise besin tüketilmesine dayanan bir modeldir. 16/8 IF’de gün içinde 2-3 öğün yapılırken akşam yemeğinden sonra ise besin tüketimi yapılmamaktadır. 16 saatten oluşan bu açlık zamanlarında kalorisiz içeceklerin (kahve, çay, su, maden suyu vb.) tüketimi serbesttir.
Diğer bir formu olan 5/2 IF ise; haftanın 2 günü sadece 500-600 kalori tüketmeyi geri kalan 5 günde ise kişinin normal kalorilerde beslenmesini hedeflemektedir. Fakat bu model için yapılan çalışmalar sınırlıdır.
Yine az kullanılan bir formu olan ye-dur-ye modelinde ise; haftada 1-2 gün akşam yemeğinden bir sonraki günün akşam yemeğine kadar hiçbir şey yememeği hedeflemektedir. 24 saatlik açlığı hedefleyen bu modelde yapılan çalışmalar sonucunda bireyler 14 saatlik açlık durumundan sonra aşırı yeme isteğinin geliştiği gözlemlenmiştir.
Ana mantığı açlık mekanizmasına dayanan intermittent fasting diyetinde uzun süreli açlıklar olduğu ve kalori açıkları meydana geldiği için doğal olarak kilo kaybına sebep olduğu gözlemlenmiştir. Fakat bu diyet modelini uygulayacak kişinin ömür boyu IF’yi sürdürmesi zor olduğu için kilo kayıplarının kalıcılığı tartışma konusudur. Bu nedenle aralıklı oruç diyeti boyunca kaybedilen kiloları geri almamak için sürdürülebilir beslenmeye de dikkat çekmek gerekmektedir.
Gece yiyecek tüketimi olmadığı ve gün içinde de aralıklı olarak açlık yaşandığı için kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riski azaltırken aynı zamanda kan glikoz seviyelerinde de azalmaya neden olmaktadır.
Fakat temeli açlık saatlerine dayanan IF’yi gebeler, diyabetliler, 18 yaşından küçükler, yeme bozukluğu olanlar, hipoglisemi sorunu yaşayan kişiler ve profesyonel sporcular uygulamamalıdır.
Sağlıklı bireylerle uygulanan kısa süreli intermettint fastingte; insan sağlığı için olumlu etkiler gözlemlenmektedir. Fakat uzun vade de etkileri için daha çok çalışmaya ihtiyaç vardır.
Dirençli kilolar veya diyetlere alışan vücudu şaşırtmak için kısa dönemde diyetisyen kontrolü eşliğinde uygulanabilmektedir.