Vücudun, bağışıklık hücrelerinin üretimini arttırarak kendisini hastalık ve yaralardan korumak için verdiği tepkilere ve iyileşmesine yardımcı olan doğal sürece; inflamasyon, iltihaplanma ya da yangı adı verilir. Akut inflamasyon patojenlerin vücuda girmemesi için bariyer oluşturarak hayat kurtarıcı olabilirken; inflamasyonun kronikleşmesiyle diyabet, kalp hastalıkları, karaciğer yağlanması ve birçok kanser türünün görülme sıklığı artmaktadır. Kronik inflamasyon beslenme ve yaşam tarzı değişikliklerine bağlı olarak görülebilir ve obezite; kronik inflamasyon ile karakterizedir.  Metabolik sendrom ve insülin direnci gibi problemler ise kronik inflamasyonu arttırabilmektedir.

Kronik inflamasyon için önemli risk faktörleri şunlardır:

• Aşırı kilo,
• Fazla miktarda karbonhidrat, doymuş yağ, trans yağ ve işlenmiş protein kaynaklarının tüketimine dayalı beslenme,
• Yaşın ilerlemesiyle antioksidan kapasitesinin azalması,
• Trigliserit ve VLDL düzeylerindeki kontrolsüz artış,
• İnsülin direnci.

Sağlıksız beslenme ve sedanter yaşam şekli, vücudun kendini koruma sürecine olumsuz etkiyerek çeşitli hastalıklara zemin hazırlamaktadır. Bu olumsuz koşulları engellemek veya en aza indirmek için beslenme alışkanlıklarda düzenlemeler yapılmalıdır. Örneğin; CRP ve IL-6 gibi inflamatuar belirteçlerini azaltan Akdeniz diyeti yaşam tarzı haline getirilebilir.

Anti inflamatuar beslenme önerileri şunlardır:

• Her öğünde sağlıklı bir protein, karbonhidrat ve yağ dengesi sağlanmalı ve vücudun vitamin, mineral, su, lif ihtiyacı karşılanmalıdır.
• Özellikle obez veya metabolik sendromu olan bireylerde iltihaplanmayı azaltmak için düşük karbonhidratlı bir diyet planlanmalıdır.
• Şekerli yiyecek ve içeceklerden; beyaz ekmek ve beyaz makarna gibi rafine karbonhidratlardan; tatlılardan; kraker, cips gibi işlenmiş atıştırmalık yiyeceklerden; soya fasulyesi ve mısır özü yağı gibi işlenmiş tohum ve bitkisel yağlardan; trans yağlardan ve aşırı alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Zengin besleyici özelliğe sahip arı ürünü olan propolis içeriğindeki çeşitli kimyasal bileşenler sayesinde antibakteriyel, antifungal, antiviral, antioksidan, anti inflamatuar özelliklere sahiptir ve diyabet, kalp rahatsızlıkları ve kanser gibi hastalıkların da önlenmesi için gıda ve içeceklerde kullanılması önerilir.
• Flavonoidlerin de anti inflamatuar özelliği olduğu bilindiğinden, içeriğinde flavonoid bulunduran yeşil çay, beyaz çay, kayısı, havuç, kırmızı şarap, domates gibi besinler tercih edilebilir.
• Antioksidan özelliği bulunan çilek, yaban mersini, ahududu, böğürtlen, kiraz gibi kırmızı meyveler tüketilmelidir.
• Omega 3 yağ asitleri (EPA-DHA) anti inflamatuar etkiye sahiptir. Somon gibi yağlı balıklar yüksek oranda EPA ve DHA içermektedir.
• Vitamin E, vücudu stokin denen pro-inflamatuar molekülden korur. Badem, ayçiçek çekirdeği, ıspanak, fındık, avokado, brokoli, zeytin, zeytinyağı ve pazı gibi besinlerin tüketimi önerilmelidir.
• Zerdeçal karaciğer fonksiyonlarını destekler, serbest radikal hasarından korur. Bağışıklık sistemi fonksiyonlarını desteklediği için anti-inflamatuar beslenmede önemlidir.
• Akdeniz diyetinde bulunan meyve ve sebzeler; ceviz, fındık, badem gibi yağlı tohumlar, işlenmemiş tahıllar ve zeytinyağı gibi sağlıklı yağlarda bulunan antioksidan maddelerin, anti-kanserojen etkiye de sahip olduğu unutulmamalıdır.

Kaynakça:

• Kocatepe Tıp Dergisi (2002), 3, 01-08, Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyokimya Anabilim Dalı, Ahmet Kahraman, Mustafa Serteser, Tülay Köken, Flavonoidler
• Kalp Yetersizliğinde Beslenme/ Nutrition in Heart Failure, Reci Meseri, Ege Üniversitesi, İzmir Atatürk Sağlık Yüksekokulu, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Derleme
• Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi 37(2) 201-215, 2008. Propolis: Doğal Antimikrobiyal Madde, Erciyes Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Songül Albayrak, Sevil Albayrak.
• Elsayed A. Elsayed, H. E. (2014). Mushrooms: A Potential Natural Source of Anti-Inflammatory Compounds for Medical Applications. Mediators Inflamm.
• Nasiruddin Khan, O. K.-S.-A.-C.-L. (2014). Cocoa Polyphenols and Inflammatory Markers of. Nutrients, 844-880
• Yan He, Y. Y. (2015). Curcumin, Inflammation, and Chronic Diseases: How Are They Linked Molecules, 9183-9213.